به گزارش روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری خوزستان نخستین زیراندازهای بشری از نی وگیاهانی  که در باتلاق های سفلای بین النهرین می روییده تهیه می شده و بهم بافتن ساقه گیاهان محلی همچنین تولید بافته ای حصیرمانند ، اولین قدم  در دستیابی انسان به شیوه تولید قالی بوده است . امروزه در مناطق مختلف  کشورمان ، هر کجا که دسترسی به درخت خرما ، ساقه گندم ، نی و ترکه باشد می توان از حصیر و سبدبافی نشانه هایی یافت.در استان خوزستان بخصوص در قسمت جنوبی آن و در شهرهای شادگان، آبادان، خرمشهر، سوسنگرد، شوش و اطراف اندیمشک بدلیل وجود مواد اولیه فراوان محصولات زیبای حصیر مانند سفره های گرد ، سبد ، کلاه ، بادبزن ، جارو و گلدان تولید می گردد که در منطقه شادگان و سوسنگرد بیشترین تولیدات را زیراندازهای حصیری ( بوریا ) تشکیل  می دهد.شایان ذکر است : هنرمند حصیرباف بعد ازچیدن برگ های درخت خرما آن را بصورت نوار آورده و در آفتاب خشک و سپس شروع به بافت می کند که در صورت نیاز و بنا به سلیقه افراد برگ ها با رنگهای گیاهی یا شیمیایی قبل از بافت رنگ می شود تا تولیدی زیبا وارد بازار گردد . در سال های اخیر علیرغم رقابت شدید بین تولیدات حصیری و پلاستیکی همچنان مصنوعات حصیری جذابیت های بسیاری برای مصرف کنندگان و خصوصاً جهانگردان خارجی و بازار صادراتی در اروپا و آمریکا دارد.گفتنی است: مستند چگونگی بافت بوریا در روستای صراخیه شادگان توسط صداوسیمای مرکز خوزستان در حال تهیه و ضبط می باشد.

مرواربافي يکي از رشته هاي صنايع دستي است که طي چند سال اخير در استان گيلان رواج يافته است. مروار يک نوع چوب ترکه اي اسـت که از اطراف تهران ، کرج ، سولقان ، بهارِ همدان ، ملاير و مراغه تهيـه مي شود .
البته تهيـه آن درمنـاطق ديگر نيز امکان پذير بوده و حتـي در مناطـق جنـوبي کشور ( از جمله خوزستان ) نيز احتمالاً توليد آن رواج دارد . مرواربافان پس از تهيه ترکه از مناطق فوق آن را انبار نموده و به تدريج پس از گرفتن زوائد آن ، ترکه ها را از طول به سه يا چهار قسمت تقسيم نموده و آنها را در پاتيل هاي مخصوصي با آب مي جوشانند و لايه رويي آن را مي گيرند و پس از خشک شدن جهت بافتن از آنها استفاده مي کنند .
مروار داراي ويژگيهاي خاص خود مي باشد . رنگ آن زرد است و وقتي روغن جلا مي خورد به رنگ طلايي در مي آيد . لازم به توضيح است که نوع نامرغوب آن بيشتر به رنگ سياه و سبز مي باشد . پس از بافتن مروار بايد آنرا نزديک به 48 ساعت در معرض آفتاب بگذارند و اين کار بدين جهت انجام مي گيرد که بر اثر تابش نور آفتاب به ترکه هاي مروار ، رنگ آنها روشن تر شده و به رنگ طلايي در مي آيد .

 محصولاتي که مرواربافان توليد مي کنند

سبـد گردکوچک و بزرگ ـ سبد بيضي کوچک و بزرگ ـ سبد قايقي کوچک و بزرگ ـ کاسه در اندازه هاي مختلف ـ سبد کشکولي ـ سبد جاي ميوه ـ سبد پنجره اي ـ ساک پيک نيک ـ سبد دو طبقه سبد سه طبقه ـ جاي لباس ـ جاي بچه ـ جاي روزنامه ـ انواع لوستر ـ انواع شکلات خوري ـ جاي سوزن ونخ ـ جاي تخم مرغي ـ ميز و صندلي و مبل و محصولات متنوع ديگر . در مرواربافي علاوه بر ترکه هاي مروار ، از مواد ديگري مانند تخته سه لائي ، انواع ميخ ، روغن جلا و مفتول هاي سيمي نيز استفاده مي شود و ابزارآلات توليد مروار عبارتست از اره ، رنده ، چکش ، انبردست ، گازانبر و قيچي باغباني .
مرکز اصـلي فعاليـت دست اندرکان اين صنعت اطراف آستانه اشرفيه و مخصوصاً قريه ْ کـورکـا ْ ، مي باشد و به طور پراکنده در مناطق ديگر استان گيلان از جمله اطراف بندرکياشهر و در صيقلان بازار جمعه نيز ديده مي شود .
شيوه کار مرواربافان شبيه بافت شعاعي بامبو است ، به اين طريق که بافندگان ابتدا ترکه هاي درخت را که ماده اوليه مورد مصرفشان است انتخاب و آن تعداد از ترکه هايي را که قابليت تقسيم شدن به دو ، سه يا چهار قسمت را دارند ، برش طولي داده و سپس از نظر اندازه به طول هاي مورد نياز درآورده و در آب مي خيسانند تا انعطاف پذير و قابل استفاده شود .
در مرحله بافت ، تعداد چهار عدد از ترکه ها در کنار يکديگر قرار گرفته و تعداد چهار يا پنج ترکه ديگر بصورت متقاطع روي آنها قرار مي گيرد تا تشکيل يک ستاره هشت پر را بدهد آنگاه به وسيله ترکه هاي باريکتري مهار شده و بافنده با ترکه هاي نازک عمل بافت را به شيوه يکي از زير ، يکي از رو آغاز نموده و ترکه ها را به طور يکي در ميان از لابلاي ترکه هايي که قبلاً بطور متقاطع روي يکديگر قرار گرفته عبور مي دهد و اينکار را تا تکميل قسمت کف شيئي که توليد آن مورد نظر است تعقيب مي کند .
بعد از پايان کار بافت قسمت کف ، در محلي که قرار است از آنجا به لبه کار بافته شود عموماً صنعتگران به بافت حالت مارپيچي داده و کار را به شيوه قبلي ادامه مي دهند و انتهاي کار را نيز بصورت مارپيچ درآورده و سرتکه ها را به داخل قسمت مارپيچ خم مي کنند .

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان جنوبی، مواد اولیه سبد بافی ساقه‌های دو درخت بنام سافت یا سافترگ «بیدمشک» و درخت بید قرمز است، این دو درخت ساقه‌های کشیده‌ای دارند که می‌توان از آنها برای سبد بافی استفاده کرد.

ساقه‌های سافت، سبز رنگ و ساقه‌های بید قرمز به رنگ قرمز است و می‌توان سبدهای سبز رنگ، قرمز رنگ و یا ترکیبی از این دو را تهیه کرد.

 تهیه و آماده کردن ساقه‌ها؛

 معمولا در فصل بهار که ساقه‌های این دو درخت آماده هستند، روستاییان خراسان جنوبی به کوه رفته و ساقه‌های سافت را می‌چینند و ساقه‌های بید قرمز را از باغها تهیه می‌کنند، سپس با جدا کردن شاخ و برگه‌های اضافی ترکه‌های بلند و مستقیم را که به مقداری کافی نازک باشند و قابلیت خم شدن را بخوبی داشته باشند، آماده می‌کنند.

 در صورتی که بافت سبد همزمان با چیدن ساقه‌ها انجام گیرد نیاز به خیس کردن ساقه‌ها نیست، در غیر این صورت باید ساقه‌ها را برای مدتی در آب خیس کرد تا برای پیچ و خم دادن آماده شود.

 روش بافتن سبد؛

 معمولا برای بافتن سبدها چهار عدد از ساقه‌ها را دو تا دو تا به هم می‌گیرند و بصورت عمود بر هم قرار داده و شروع به بافتن می‌کنند به این مجموعه چهارتایی «تو» می‌گویند.

 پس از آن بافت با دو تركه آغاز می‌شود، در ابتدا براي اينكه «تو»هاي سوار بر هم از حالت اوليه خارج نشوند، ‌بافتني ‌را تا زده و چهار تركه بين آن قرار مي‌گيرد،«دو بافتني روي 4 تركه‌، 2 بافتني زير 4 تركه» و بصورت 4 تا زير 4 تا رو از چهار طرف يك يا دو بار عبور داده‌، سپس هر‌ بافتني به روش يكي زير يكي رو، دور را دور مـربع تشـكيل شده‌، ‌بافته مي‌شود.

 در هر جايي كه سافت بافتني تمام شد دوباره سافت جديدي از جاي بافت قبلي عبور داده شده‌ و بافت ادامه مي‌يابد.

 در صورت تمام شدن طول «تو» مي‌توان سافت جديدي جايگزين کرد، گاهي اوقات براي بزرگ‌تر كردن دور بافت مي‌توان در حين بافت به تعداد توها نيز اضافه كرده كه در واقع اين مرحله از كار شبيه بافت شعاعي در بامبو ‌بافي است.

 هنگام بافت سبدهايي كه حالت گود دارند، برای گودي دادن به بافت، «تو» را با دست خم كرده و سافت بافتني را زير دست حالت داده‌ ‌و از لابلاي توها عبور می‌دهند، ‌با تكرار اين عمل به بافت، ‌حالت كفي و ديواره داده مي‌شود.

 برای كور كردن لبه سبد‌، توها را به داخل سبد خم كرده و زير بافتني‌هاي لبه سبد جاي مي‌دهند‌.

 مرحله بعد مرحله اصلاح سبد است، بعد از اينكه بافت سبد به اتمام ‌رسيد، نياز است سر سافت‌هاي اضافي اطراف سبد كه از بافت، بيرون قرار گرفته بوسيله كارد، برش داده شوند، بدين صورت بدنه سبد حالت هموار و يكنواخت‌تري به خود مي‌گيرد.

 برای تزیین سبدها و زیبا کردن آنها از ترکیب ساقه قرمز بید و سبز سافت استفاده می‌شود و معمولا سبدهایی که با ساقه‌های سبز رنگ ساخته می‌شود، از مقاومت بیشتری برخوردارند.

 نواحی ساخت سبدها؛

 در خراسان جنوبی هر جا که بوته‌های بیدمشک یافت شوند، معمولا این نوع سبدها ساخته می‌شوند، در شهرهای مختلفی همچون بیرجند، قاین و نهبندان از این سبدها بافته می‌شود.

 یکی از مراکز اصلی ساخت این سبدها روستاهای دو سوی کوههای باقران است.

 اگر هوس تهیه این سبدها را کردید، جدای اینکه از بازار می‌توانید تهیه کنید، می‌توانید با سفری به روستای «چهارده» هم آبشار چهارده را ببیند و هم با دیدن پیرمردان هنرمند سبد باف این روستا، روش ساخت سبدها را مشاهده کرده و انواع سبدهای بافته شده را از نزدیک ببیند و انتخاب کنید.

 انواع وسایلی که از سافت تهیه می‌شود :

 سبد: انواع سبد که نسبت به اندازه و کاربرد آنها اسامی مختلفی را به خود می‌گیرند؛ «کالک بیز» در اندازه بزرگ، «شلغم شوری» در اندازه‌های متوسط و «دوگ ریسی» در اندازه کوچک.

 تگیجه: تگیجه بصورت مسطح و گرد هستند و برای خشک کردن انواع برگه‌ها، کشک، گذاشتن نان و صاف کردن برنج مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 شولگ: معمولا کشک‌های محلی را بعد از سابیدن در آن می‌ریزند تا خشک شود.

 كواره: سبد مستطيل شكل ته گودي كه ‌در گذشته، به دو طرف باركش وصل كرده و محصولاتي مانند انگور با آن حمل مي‌كرده‌اند.

خبرگزاري آريا -مسئول دفتر آموزشگاه صنايع دستي مرند گفت: به همت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان شرقي هنر فراموش شده سبد بافي در مرند احيا شده است.به گزارش خبرگزاري آريا از تبريز ،معصومه اسمعيلي اظهار کرد: سبد بافي جزو هنرهاي  ديرين روستاي کشکسراي مرند مي باشد که در  سال هاي اخير به فراموشي سپرده شده بود.وي با بيان اينکه دليل اصلي تعطيلي اين صنعت، نبود بازار مصرف مناسب آن بود، افزود: براي تهيه اين سبدها از ساقه گندم خيس شده و رنگ هاي طبيعي استفاده مي شود که به دليل رطوبت آن، کار براي برخي افراد سخت مي شود.وي ادامه داد: ساقه گندم از دوبخش تشکيل شده که بخش کلفت آن به عنوان تار و بخش نازک به عنوان پود استفاده مي شود.اسمعيلي گفت: با همکاري  سازمان ميراث فرهنگي استان اين صنعت از ماه هاي گذشته احيا شده و با جذب هنر جو و با استفاده از مربيان بومي روستاي کشکسراي  کلاس هاي آموزش اين صنعت در آموزشگاه صنايع دستي مرند به صورت رايگان برگزار مي شود.وي با بيان اينکه سبدهاي بافته شده در ساير مناطق کشور از مواد اوليه ديگري به غير از ساقه گندم استفاده مي کنند گفت: مواد اوليه تهيه اين سبدها ارزان است  و مي تواند منبع درآمد خوبي براي بافندگان آن باشد.وي عنوان کرد: پس از احياي اين هنر صنايع دستي جوانان زيادي از منطقه کوشک سراي براي آموزش اين هنر استقبال کرده اند.